حجت‌الاسلام محسن الله‌وردی، پژوهشگر و مدرس مؤسسه کلامی احیا ،با بیان اینکه قیام امام حسین(ع) و قیام امام زمان(عج) دو نقطه عطف در تاریخ اسلام هستند که هر دو با هدف نهایی برقراری عدالت و رهایی بشریت از ظلم و ستم انجام شده‌اند، گفت: با وجود تفاوت‌های زمانی و مکانی، این دو قیام دارای شاخصه‌های مشترکی هستند که مطالعه و بررسی آنها می‌تواند درک عمیق‌تری از اهداف و پیامدهای این دو واقعه مهم را به ما ارائه دهد.
در زمان بعثت پیامبر اکرم(ص)، جامعه عرب درگیر جاهلیت و فساد اخلاقی شدیدی بود. بت‌پرستی، قتل، غارت، بی‌عدالتی و تبعیض از جمله ویژگی‌های بارز این دوره بود، اما با ظهور اسلام و تلاش‌های پیامبر بزرگوار اسلام، جامعه متحول شد و به‌سوی عدالت و برابری حرکت کرد.
با این حال، پس از رحلت پیامبر(ص) و به‌ویژه در دوران حکومت بنی‌امیه، جاهلیت مجدداً سر باز کرد و ارزش‌های اسلامی به فراموشی سپرده شد و امام حسین(ع) در برابر این وضعیت قیام کرد و با شهادت خود، بیداری اسلامی را رقم زد. در زیارت اربعین می‌خوانیم که امام حسین(ع) جان خود را در راه تو فدا کرد تا بندگانت را از تاریکی جهالت و سرگردانی گمراهی نجات دهد.
امام صادق(ع) می‌فرمایند که جاهلیت آخرالزمان بسیار شدیدتر از جاهلیت اولیه خواهد بود. در این عصر، مردم به ظاهر به دین پایبند هستند، اما در باطن از آن دور شده‌اند. برخی از مصادیق جاهلیت در عصر ظهور عبارتند از نشناختن امام زمان(عج) که بسیاری از مردم به همین دلیل از هدایت و رهبری ایشان محروم می‌مانند.
بی‌اطلاعی از معارف قرآن کریم، جابه‌جایی معروف و منکر و توجه به شهوات و لذت‌های دنیوی از دیگر مصادیق جاهلیت در عصر ظهور است؛ مردم قرآن را می‌خوانند، اما به مفاهیم آن عمل نمی‌کنند و از آن سوءاستفاده می‌کنند. معروف به منکر و منکر به معروف تبدیل می‌شود و ارزش‌های اخلاقی زیر پا گذاشته می‌شود و مردم به دنبال لذت‌های زودگذر هستند و از ارزش‌های معنوی غافل می‌شوند.
امام مهدی(عج) فرمود: «یَظْهَرُ فِی آخِرِ الزَّمَانِ وَاقْتِرَابِ السَّاعَةِ وَهُوَ شَرُّ الْأَرْمِنَةِ نِسْوَةٌ کَاشِفَاتٌ عَارِیَاتٌ مُتَبَرِّجَاتٌ مِنَ الدِّینِ دَاخِلَاتُ فِی الْفِتَنِ مَائِلَاتُ إِلَی الشَّهَوَاتِ مُسْرِعَاتُ إِلَی اللَّذَّاتِ مُسْتَحِلَّاتُ لِلْمُحَرَّمَاتِ فِی جَهَنَّمَ خَالِدَاتُ؛ در آخرالزمان و نزدیک شدن رستاخیز که بدترین زمان‌هاست، زنان بدون پوشش و برهنه‌اند و زینت‌های خود را آشکار می‌کنند، به فتنه‌ها داخل می‌شوند و به سوی خواسته‌های نفسانی و شهوانی می‌گرایند و به لذت‌ها می‌شتابند، حرام‌های الهی را حلال می‌شمارند اینان در جهنم جاودانه خواهند بود.»
برپایی عدالت؛ مهم‌ترین دلیل قیام امام حسین(ع)
یکی از مهم‌ترین دلایل قیام امام حسین(ع)، احیای ارزش‌های اسلامی و برپایی حکومتی بر پایه عدالت و معنویت بود. امام حسین(ع) معتقد بودند که حق حکومت تنها به اهل بیت پیامبر(ص) تعلق دارد و حکومت امویان بر خلاف آموزه‌های اسلامی است. امام حسین(ع) در این باره فرمودند: «من از پیامبر شنیدم که فرمودند حکومت بر خاندان ابوسفیان حرام است. اگر روزی معاویه را بر منبر من دیدید، او را بکشید.» اما مردم مدینه به این فرمان عمل نکردند و در نتیجه، مجازاتشان حکومت ظالمانه یزید شد.
به باور امام حسین(ع)، بدون برپایی حکومت اسلامی نمی‌توان انتظار داشت که احکام الهی اجرا و عدالت در جامعه حاکم شود. ایشان خود را شایسته این مسئولیت می‌دانستند و هنگامی که نماینده حکومت برای بیعت با ایشان آمد، این مطلب را به روشنی بیان کردند. به عبارت دیگر، امام حسین(ع) برای اصلاح جامعه و احیای اسلام ناب، قیام کردند و برپایی حکومت اسلامی را تنها راه رسیدن به این هدف می‌دانستند.
یکی از مهم‌ترین آرمان‌های انبیا و هدف اصلی قیام عاشورا، برپایی حکومتی بر پایه عدالت و برچیدن بساط ظلم و ستم است. قرآن کریم در آیه ۵۵ سوره نور، وعده الهی به مؤمنان صالح را برای جانشینی در زمین و برپایی دینی که مورد رضایت اوست، مطرح می‌کند. روایتی از امام صادق(ع) نیز این آیه را درباره حضرت مهدی(عج) و یارانش تفسیر کرده است.
به عبارت دیگر، خداوند وعده داده است که حکومت جهانی به دست حضرت مهدی(عج) و یاران صالح اایشان خواهد افتاد و با برقراری امنیت و آسایش برای تمام مردم، عدالت را در سراسر جهان حاکم خواهد کرد. این حکومت جهانی زمانی محقق خواهد شد که تمام جهان آمادگی پذیرش حکومت الهی بر پایه توحید را داشته باشد. در آن زمان، یکتاپرستی در سراسر جهان فراگیر شده و ظلم و بی‌عدالتی از بین خواهد رفت.
حکومت و رهبری جامعه در چنین دورانی تنها در دست پیامبران و اولیای الهی خواهد بود و افراد ظالم و ستمگری مانند معاویه و یزید که خود را شایسته حکومت می‌دانستند، دیگر جایی در آن نخواهند داشت. این وعده الهی در آیه ۱۰۵ سوره انبیاء نیز تأیید شده است که در آن آمده است زمین به ارث صالحان خواهد رسید.
تاریخ گواه آن است که مستکبران همواره برای نیل به اهداف دنیوی خود از هیچ اقدامی فروگذار نکرده‌اند. در مقابل، استکبارستیزان نیز با تکیه بر فرامین الهی و در راستای برقراری عدالت و دادگری، همواره در برابر ظالمان ایستادگی کرده‌اند. یکی از برجسته‌ترین نمادهای این مبارزه، قیام امام حسین(ع) است. نهضت عاشورا نه تنها در میان مسلمانان، بلکه در اذهان بسیاری از غیرمسلمانان نیز به‌عنوان یک انقلاب بزرگ و الهام‌بخش شناخته می‌شود. هدف امام حسین(ع) از این قیام، ارائه الگویی عملی برای مبارزه با ظلم و استکبار و احیای ارزش‌های انسانی و اسلامی بوده است.
امام حسین(ع) در برابر حاکمان جور و ستمگرانی که با سوءاستفاده از قدرت، مردم را به بردگی کشیده و از حقوق آنها چشم‌پوشی می‌کردند، ایستاد. ویژگی‌های بارز استکبار عبارت بود از نیرنگ، ظلم، ستمگری و انحراف از حقایق و ارزش‌های الهی، در مقابل ویژگی‌های برجسته استکبارستیزی امام حسین(ع) مانند مبارزه با تبعیض، نفی قوم‌گرایی، دفاع از حق و عدالت و مقابله با بدعت‌ها و انحرافات بود.
مبارزه با ظلم از مأموریت‌های حضرت مهدی(عج)
روایات فراوانی از ائمه معصومین(ع) صادر شده است که مبارزه با ظلم از مأموریت‌های حضرت مهدی(عج) است. پیامبر(ص) در این باره می‌فرماید: «المهدی ـ علیه‌السلام ـ من ولدی اسمه اسمی وکنیته کنیتی أشبه النّاس بی خلقاً وخلقاً تکون له غیبة وحیرة تضل فیه الأُمم ثمّ یقبل کالشهاب الثاقب فیملأها عدلاً وقسطاً کما ملئت ظلماً وجورا؛ مهدی علیه‌السلام از فرزندان من است اسمش اسم من است و کنیه‌اش کنیه من، از نظر اخلاق و خلقت از همه مردم به من شبیه‌تر است. برای او غیبت و حیرتی است که امت‌هایی در آن دوران گمراه می‌شوند سپس ظاهر می‌شود همچون شهابی که روشنایی می‌دهد و به‌سرعت حرکت می‌کند و زمین را از عدل و قسط پر می‌کند بعد از آنکه از ظلم و جور پر شده باشد.»
بنابراین، شاخص‌های مشترک قیام امام حسین(ع) و قیام حضرت مهدی(عج) در محورهای متعددی است که مهم‌ترین آنها عبارتند از ظلم‌ستیزی، مبارزه با جهل مردم و عدالت‌گستری که تحقق کامل این شاخصه اخیر با حاکمیت جریان حق اتفاق می‌افتد.
نظر شما